Het echte probleem in de relatie tussen Europa en Rusland is natuurlijk de afhankelijkheid die wij in Europa hebben voor het Russische aardgas. Rusland levert zo’n 30% van het gas dat de EU verbruikt. Sancties tegen Rusland zijn voor de EU dan ook oké, zolang de leveringszekerheid van het gas maar niet in gevaar komt. En zolang dat zo is, zal het Poetin toch echt een zorg zijn welke mini-sancties ze in Brussel nu weer bedenken. Als het erop aan komt heeft hij ons toch allemaal in onze zak.

En dat hoeft niet zo te blijven. Een gerichte, grootschalige aanpak om in heel Europa het gasverbruik terug te dringen is met de huidige stand van techniek zeker mogelijk. In Nederland kennen we het voorbeeld van de “stroomversnelling”, waarvan het doel is meer dan 110.000 woningen uit de jaren ’60 en ’70 energieneutraal te maken. De technieken hiervoor zijn er, alleen de politieke wil er prioriteit aan te geven blijkt er steeds maar niet te zijn. Zelfs het geld hoeft niet het probleem te zijn, omdat de investering door het wegvallen van de gaskosten betaald kan worden. Alleen een initiële investering is nodig, daarvoor kan de overheid met de huidige rentestand goed bijspringen.

Moeilijker wordt de financiering wanneer de aanpak opgeschaald wordt tot een echt wezenlijk terugbrengen van de vraag naar gas, op Europese schaal. Dan leidt dit (bij succes!) tot lagere gasprijzen en zal de besparing ineens niet meer “terugverdiend kunnen worden”. Niet door de individuele investeerder in ieder geval. Maar juist wel door de samenleving als geheel. In dat geval zal ook de bezitter van een pand dat technisch nauwelijks zuiniger te maken is (bijvoorbeeld een monument) er voordeel van hebben. Zijn gasprijs gaat namelijk omlaag in plaats van omhoog.

Wanneer we er samen in slagen het gasverbruik met rond de 10% terug te dringen, komt er ineens een heel andere gasmarkt tot stand. Dan is er ineens keuze welk gas we willen kopen. Zolang het aanbod van gas maar duidelijk groter is dan onze vraag ernaar, zullen we in staat zijn onze eisen te stellen aan de leverancier van het gas. Dat kan over de prijs gaan, maar ook over bijvoorbeeld het respecteren van de territoriale integriteit van bepaalde Europese staten. Als we ons verbruik maar ver genoeg terug weten te dringen kunnen we misschien zelfs alleen zaken doen met landen die niet geleid worden door iemand die de allerergste misdaad in het boekje begaan heeft, namelijk het initiëren van een aanvalsoorlog.

Het investeringsprogramma dat hiervoor nodig is, zou een enorme impuls aan de werkgelegenheid in heel Europa kunnen geven. Het programma zou veruit het effectiefst zijn wanneer ook Oekraïne mee kan doen. Daar valt met de laagste investering het meeste gas te besparen. En daar is een verminderde afhankelijkheid van hun huidige gasleverancier het meest urgent.